Αντονίν Ντβόρζακ - εισαγωγή

Αν και ο θεμελιωτής της Τσέχικης εθνικής μουσικής σχολής ήταν ο Μπέντριχ Σμέτανα, ο Αντονίν Ντβόρζακ ήταν εκείνος που διαλάλησε τον ανεξάντλητο πλούτο της μουσικής παράδοσης της βοημικής γης ολόκληρο το δυτικό κόσμο. Οι συνθέσεις του εξουσιάζονται από έναν ευτυχισμένο συγκερασμό ακαδημαϊκών κανόνων, ενστικτώδους τεχνικής και λαϊκών ηχοχρωμάτων.

Εξαιρετικός αποδέκτης κάθε ωφέλιμης επιρροής ο συνθέτης, αφομοίωσε αποτελεσματικά και εκμεταλλεύτηκε δημιουργικά όλα τα μουσικά ερεθίσματα που δέχτηκε, είτε ως επιμελής σπουδαστής είτε ως νοσταλγός ταξιδευτής.

Ακολουθώντας τις προσταγές του συναισθήματος μάλλον παρά της λογικής, ο Ντβόρζακ συνέθεσε μουσική ειλικρινή, αυθόρμητη που αντικατοπτρίζει συχνά το χαμόγελο των απλών ανθρώπων, χωρίς ωστόσο να περιφρονεί την ευαισθησία και τις ανάγκες του γνήσιου και απαιτητικού φιλόμουσου.

Γεφυροποιός ανάμεσα στο λαϊκό και το λόγιο, επιδέξιος στην εφαρμογή των διδαγμάτων της κλασικής παιδείας, κατέλειπε έργο θαμαστό σε ποικιλία, ποιότητα και αγνότητα.

Γαλήνιος ο βίος του και συναισθηματικά ισορροπημένος, του επέτρεψε να αφοσιωθεί απρόσκοπτος στην υπηρεσία της τέχνης των ήχων. Στα μουσικά εύσημα τα οποία του απονέμονται δε λείπει ούτε εκείνο της καινοτομίας ούτε εκείνο της μοναδικότητας. Κατόρθωσε να σμίξει με απόλυτη επιτυχία τις μελωδίες και τους ρυθμούς του παλιού και του καινούριου κόσμου, χωρίς να υποτάξει τον ένα στον άλλο, χωρίς να αναγνωρίσει την υπεροχή κανενός.

(Γιώργος Β. Μονεμβασίτης)