Γκέοργκ Φρίντριχ Χαίντελ - Η Μουσική των Πυροτεχνημάτων (σε Ρε Μείζονα)

Ένα χαρακτικό που αναπαριστά το σκηνικό που στήθηκε για την επίδειξη των πυροτεχνημάτων στον εορτασμό του τέλους του Πολέμου της Αυστριακής Διαδοχής, το 1748. Η μεγαλοπρεπής κατασκευή κάηκε από τα πυροτεχνήματα στη διάρκεια της επίδειξης.

Τριάντα περίπου χρόνια μετά τη Μουσική των Νερών, ο Χαίντελ συνέθεσε ένα ακόμη διάσημο έργο υπαίθριας μουσικής. Ο Γεώργιος ο Β' θέλησε να γιορτάσει την ειρήνη της Εξ Λα Σαπέλ με μια συναρπαστική επίδειξη πυροτεχνημάτων και ο Χαίντελ ανέλαβε τη μουσική επιμέλεια.

Ο Οκτώβριος του 1748 έφερνε το τέλος του πολέμου της Αυστριακής διαδοχής. Αφενός για να εορταστεί το τέλος του πολυδάπανου και αναίτιου πολέμου, αφετέρου για να βελτιώσει την κυριαρχία του στο Αγγλικό κοινό, ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄ οργάνωσε ένα θέαμα στο Γκριν Παρκ του Λονδίνου. Ο Χαίντελ επιλέχθηκε να συνθέσει τη μουσική.

Οι προετοιμασίες ολοκληρώθηκαν τον Απρίλιο του 1749. Το εντυπωσιακό σκηνικό, αποτελούμενο από διακοσμημένους κίονες και αψίδες είχε 125 μέτρα μήκος και 35 μέτρα ύψος, ενώ η ορχήστρα αριθμούσε εκατό περίπου μέλη. Η πρώτη πρόβα έγινε χωρίς πυροτεχνήματα στις 21 Απριλίου και ήταν τόσο ενδιαφέρουσα ώστε το κοινό, περίπου 12.000 άνθρωποι, προξένησε μια από τις πρώτες κυκλοφοριακές συμφορήσεις του Λονδίνου, ώστε η Γέφυρα του Λονδίνου παρέμεινε αδιαπέραστη επί τρεις ώρες.

Η πρώτη παράσταση έγινε έξι μέρες αργότερα, στις 27 Απριλίου και περιλάμβανε ένα χαιρετισμό στον Βασιλιά με μια ομοβροντία 101 ορειχάλκινων κανονιών. Δυστυχώς η έκβαση δεν ήταν ευτυχής. Τα πυροτεχνήματα προκάλεσαν πυρκαγιά στο μεγάλο αυτό σκηνικό και καθώς η κατασκευή άρχισε να καίγεται, το τεράστιο πλήθος πανικοβλήθηκε. Μοιάζει με θαύμα το γεγονός ότι στην άτακτη φυγή που ακολούθησε σκοτώθηκαν μόνο δύο άνθρωποι.

- Overture

Το αρχικό μέρος - Overture - εισάγει αμέσως τον ακροατή στη μεγαλοπρέπεια και την τελετουργία της περίστασης: αργή, επιβλητική μουσική, υψίφωνες μελωδίες στις τρομπέτες και συχνά ρολαρίσματα των τυμπάνων. Στο ήρεμο τμήμα που ακολουθεί ομάδες οργάνων αντιτίθενται μεταξύ τους μέσω ενός διαλόγου μελωδικών φράσεων. Η στρατιωτική αίσθηση εμφανίζεται στις ρυθμικές φανφάρες των χάλκινων πνευστών και των τυμπάνων. 

 

- Bourree

Στη Bourree, παραλείπονται τα χάλκινα πνευστά και τα τύμπανα - το μέρος είναι ζωηρό και ελαφρό και παρακολουθεί τον γαλλικό χορό που μιμείται.

- La Paix

Το La Paix είναι πολύ διαφορετικό από τα υπόλοιπα μέρη της Μουσικής των Πυροτεχνημάτων. Είναι γραμμένο στο ύφος ενός γαλήνιου, κυματιστού σικελικού χορού.
Ο Χαίντελ δε χρησιμοποίησε τρομπέτες θεωρώντας ότι η λαμπρότητά τους δεν ταίριαζε σε αυτό το χαριτωμένο μέρος. Αντίθετα προβάλλει το ζεστό ήχο των κόρνων, με τον οποίο εμπλουτίζεται το ηχόχρωμα της ορχήστρας. Οι τρίλιες που διακοσμούν τη μουσική στο τέλος κάθε μέρους, δημιουργούν τον αυθεντικό ήχο του μπαρόκ.
Είναι αξιοσημείωτο ότι το ήρεμο αυτό μέρος ονομάστηκε "Η Ειρήνη" από την ειρήνη της Εξ-λα-Σαπέλ για τον εορτασμό της οποίας γράφτηκε η μουσική.

- La Rejouissance

Με την Rejouissance - ο τίτλος αναφέρεται προφανώς στην αγαλλίαση που σχετίζεται με την υπογραφή της ειρήνης - επιστρέφουμε στο γιορταστικό μεγαλείο της εναρκτήριας μουσικής.

- Menuet I   

Το συγκρατημένο Menuet I είναι το λιγότερο ταιριαστό μέρος με το πνεύμα της υπαίθριας παράστασης. Ίσως το μέρος αυτό να προστέθηκε αργότερα, όταν ο Χαίντελ έγραφε μέρη για τα έγχορδα για την αρχική παρτιτούρα, ώστε να κάνει το έργο περισσότερο θελκτικό για τους οργανωτές κοντσέρτων - άλλωστε ο Χαίντελ ήταν ένας εξαιρετικά οξυδερκής επιχειρηματίας. Κάθε ένα τμήμα εκτελείται πρώτα από τα έγχορδα με τα ξύλινα πνευστά απλώς να επαναλαμβάνουν.

- Menuet II

Το Menuet II παίζεται τρεις φορές, με διαφορετική ενορχήστρωση: έγχορδα, ξύλινα πνευστά και χάλκινα πνευστά και τελικά με ολόκληρη την ορχήστρα.