Γκέοργκ Φίλιπ Τέλεμαν - Δον Κιχώτης

To χάρισμα του Τέλεμαν να συνθέτει όμορφες θρησκευτικές καντάτες συνυπήρχε με την ικανότητά του να γράφει απλές, λαϊκές μελωδίες, από τις οποίες αυτή του Δον Κιχώτη είναι ένα έξοχο παράδειγμα.

Ο Τέλεμαν εξόργισε πολλούς με συνθέσεις, όπως η ορχηστρική σουίτα Δον Κιχώτης. Στις μέρες του ήταν κανόνας οι συνθέτες θρησκευτικής μουσικής να μην ασχολούνται με κερδοφόρες συμπληρωματικές εργασίες, όπως με τη σύνθεση ανάλαφρης μουσικής. Οι οπαδοί της παράδοσης πίστευαν πως όποιος ήταν σε θέση να διαπράξει μια τέτοια επιπολαιότητα δεν ήταν δυνατόν να είναι σοβαρός απέναντι στη θρησκεία του.

Αλλά ο Τέλεμαν ήταν σίγουρα σοβαρός. Τα κοσμικά έργα του ήταν χιουμοριστικά, ο Δον Κιχώτης όμως μεταφέρει το μήνυμά του το ίδιο πειστικά, όσο και οποιοδήποτε από τα θρησκευτικά του έργα. Ο Δον Κιχώτης ολοκληρώθηκε το 1761 αποδεικνύοντας ότι το ταλέντο του συνθέτη να δημιουργεί όμορφες μελωδίες, δε στέρεψε με τα χρόνια.

Πολεμώντας τους ανεμόμυλους

Το έργο έχει τη μορφή επταμερούς σουίτας. Εμπνευσμένο από τη διάσημη νουβέλα Δον Κιχώτης του Ισπανού συγγραφέα Θερβάντες, αφηγείται μια ημέρα από τη ζωή του θρυλικού Ισπανού ιππότη που κονταροχτυπιόταν με ανεμόμυλους.

Το πρώτο μέρος, η Εισαγωγή, αναπλάθει μουσικά εικόνες χαρακτήρων της ιστορίας. Αρχικά συναντούμε τον ίδιο τον Δον Κιχώτη (Αφύπνιση του Δον Κιχώτη), με μουσική που μοιάζει να αδημονεί. Μια αλλαγή σε ζωηρότερο ρυθμό παρουσιάζει τον ήρωα να ξεκινά το καθημερινό του έργο, την επίθεση στους ανεμόμυλους. Μετά από αυτό, στο τέταρτο μέρος, γινόμαστε μάρτυρες των παρατεταμένων ερωτικών αναστεναγμών του για τη δυσπρόσιτη Πριγκίπισσα Δουλτσινέα.

Κωμικό εμβόλιμο

Τα επόμενα δύο μέρη παρουσιάζουν τον υπηρέτη Σάντσο Πάντσα και το άλογο Ροσινάντε. Ο Τέλεμαν περιπαίζει κάθε γελοία κατάσταση, τους αδέξιους ηρωισμούς και τους ερωτόπληκτους στεναγμούς. Αντίθετα, τα γήινα στοιχεία του γαϊδουριού του Σάντσο Πάντσα, το οποίο εφορμά εκτός ελέγχου, προσεγγίζουν αλλά δεν ξεπέφτουν ποτέ στη χαμηλή φάρσα.

Ένα σόλο βιολί ορίζει ηπιότερους ρυθμούς που καταλήγουν υπνωτικά, καθώς ο δον Κιχώτης πηγαίνει στο κρεβάτι του εξαντλημένος από τα κονταροχτυπήματα και τους αναστεναγμούς.

Ο Τέλεμαν προηγείται της εποχής του συνθέτοντας ένα έργο που αφηγείται μια ιστορία. Αυτό ήταν κατά βάση ένα χαρακτηριστικό του κλασικού ύφους, εκατό χρόνια αργότερα.