Κλαούντιο Μοντεβέρντι - εισαγωγή

Η ανατολή του 17ου αιώνα ευτύχησε να απολαύσει το δημιουργικό κάματο του σπουδαίου και αφοσιωμένου υπηρέτη της τέχνης των ήχων, που ονομαζόταν Κλαούντιο Μοντεβέρντι. Το επιφανέστερο αυτό μουσικό τέκνο της Κρεμόνα άφησε τη μουσική διαφορετική από ό,τι τη βρήκε. Οι επεμβάσεις του υπήρξαν αποφασιστικές σε δύο τομείς.

Με τα μαδριγάλια του λυτρώνει τη φωνητική μουσική από την εκκλησιαστική εξάρτηση και της προσφέρει ένα περίλαμπρο κοσμικό ένδυμα.

Με τα λυρικά του δράματα οργανώνει τις άτολμες προσπάθειες των ομοεθνών συναδέλφων του και προτείνει μια νέα μορφή, την "όπερα", η οποία έμελλε να εξελιχθεί στην πλέον δημοφιλή και λαοφιλή της λόγιας έκφρασης της μουσικής.

Τα μαδριγάλια του, σύντομα αριστουργήματα πολυφωνικής γραφής, πιστοποιούν την ανάγκη του τραγουδισμένου πάθους και της ελευθερίας της χρωματικής έκφρασης. Πρωτότυπες αρμονίες, διάφωνα ηχητικά σχήματα, μετατροπίες, οργανική συνοδεία και μια σύζευξη μουσικής και λόγου αρμονική όσο και συναρπαστική στοιχειοθετούν ένα έργο εξαιρετικά γόνιμο και ενεργά καταλυτικό για την εξέλιξη της μουσικής.

Στις όπερές του οι χαρακτήρες είναι αναγνωρίσιμοι και υπαρκτοί και όχι συμβολικές μορφές. Επιβάλλει στα λυρικά του έργα, πέραν της μουσικής και δραματουργική συνοχή και συνέπεια. Η αρμονική του τόλμη εντυπωσιάζει ακόμα και τους σημερινούς υποψιασμένους ακροατές. Απελευθερώνει με τις εμπνεύσεις του δημιουργικές δυνάμεις ικανές να ανατρέψουν τα μουσικά δεδομένα της εποχής του, καθώς προαναγγέλλουν, με αρκετή σαφήνεια μάλιστα, την κλασική και ρομαντική όπερα.

Ο Κλαούντιο Μοντεβέρντι υπήρξε αναμφιβόλως ένας μεγάλος ευεργέτης της μουσικής.

(Γιώργος Β. Μονεμβασίτης)